Tết Trùng Cửu (9/9 âm lịch) – Nguồn gốc và ý nghĩa ít người biết
Nội dung bài viết
I. Nguồn gốc của Tết Trùng Cửu
Có nhiều điển tích về ngày Tết này: + Phong tục tập quán này bắt nguồn từ đời Hán. Ngô Quân thời Nam Triều trong “Tục Tề hài ký ‘’ có chép một câu chuyện: “Đời Hậu Hán (25-250) có Hoàng Cảnh, người huyện Nhữ Nam, theo học đạo tiên với Phí Trường Phòng. Một hôm Trường Phòng bảo Cảnh: ” Ngày mồng 9 tháng 9 tới đây, gia đình của nhà ngươi gặp phải tai nạn. Vậy đến ngày đó, ngươi nên đem cả nhà lên núi cao, tay đeo túi đỏ, đựng hột thù du (một loại tiêu), uống rượu hoa cúc, tối sẽ trở về, may ra tránh khỏi tai nạn”. Hoàng Cảnh vâng theo lời thầy. Quả thực đến tối trở về thì thấy gà vịt heo chó trong nhà bị dịch chết hết.
Vì tích trên, nên về sau hằng năm, đến ngày mồng 9 tháng 9 ÂL theo lịch âm khí và dương khí, người ta bỏ nhà tạm lên núi, lánh nạn … Lâu đời thành tục gọi là Tết Trùng Cửu. Sau dần biến hóa đặc thù, Tết Trùng Cửu lại dành riêng cho tao nhân mặc khách lên núi uống rượu làm thơ .+ Sách “ Phong Thổ Ký ” lại chép : Cuối đời nhà Hạ ( 2205 – 1818 trước D.L. ), vua Kiệt dâm bạo tàn ác, Thượng Đế muốn răn nhà vua nên giáng một trận thủy tai làm nhà cửa khắp nơi bị chìm xuống biển nước, nhân dân chết đuối, thây nổi đầy sông. Nạn thủy tai đó nhằm mục đích ngày mồng 9 tháng 9. Vì vậy mỗi năm đến ngày này, nhân dân sợ hãi, già trẻ gái trai đều đua nhau quảy thực phẩm lên núi cao để lánh nạn … Tục ấy thành lệ .+ Đến đời Hán Văn Đế ( 176 – 156 trước D.L. ), vua cho dựng một đài cao 30 trượng ở trong cung, mỗi năm đến ngày mồng 9 tháng 9, nhà vua cùng vương hậu, vương tử, cung phi đem nhau lên đài ở cho qua hết ngày ấy. Sau đến đời nhà Đường ( 618 – 907 ) xem ngày mồng 9 tháng 9 thành ngày lễ tết gọi là Trùng Cửu. Các văn nhân thi sĩ mang bầu rượu túi thơ cùng nhau lên núi cao say sưa ngâm vịnh .
II. Các phong tục tập quán trong ngày Tết Trùng Cửu ( Tết Trùng Dương )
1. Lên vùng cao
Nhân dịp tết Trùng Cửu, nhiều người thường đến vùng ngoài thành phố để leo núi, thưởng ngoạn cảnh sắc, hít thở bầu không khí trong lành .Người ta rủ nhau lên núi cao hay tháp cao, chỗ cao, tùy điều kiện kèm theo sẵn có từng nơi để thưởng ngoạn cảnh sắc, nhớ lại thời cổ đại đã từng phải “ lên cao lánh nạn ”. Ăn bánh “ cao 糕 ” cũng để nhắc nhớ thời phải lánh lên cao, do lấy chữ đồng âm là “ cao ”. Bánh cao làm bằng bột gạo xay nước ngào đường đỏ hấp chín đổ thành 9 tầng như bảo tháp, tượng trưng cho đỉnh điểm và số 9, bên trên còn nặn hình hai con dê nhỏ tượng trưng trùng dương, lại cắm trên đó một ngọn đèn nến tượng trưng đăng cao là trèo lên cao, và cắm một ngọn cờ giấy nhỏ màu đỏ tượng trưng cho cài lá châu du 茱 萸. Đó là cách làm thời cận đại ở vùng Phúc Kiến .
2. Ngắm hoa cúc và uống rượu hoa cúc
Hoa cúc không thể thiếu trong tết Trùng Cửu
Tương truyền thời Tấn có ẩn sĩ Đào Uyên Minh 陶 渊 明 rượu vào là thơ ra, lại rất yêu hoa cúc, văn nhân mặc khách bắt chước ông ta lấy ngày trùng dương làm ngày ngâm vịnh. Đào Uyên Minh sống vào buổi giao thời Tấn – Tống, chính sự hủ bại, nên ông ta từ quan về quê Giang Tây ở ẩn trồng cúc, làm thơ, nhưng có tật là rượu vào hơi xỉn thì thơ mới ra. Lần đó nhằm mục đích ngày trùng dương, ông dạo ngắm hoa mà vì nhà nghèo không có rượu nên không tài nào xỉn được, ông vặt tạm hoa cúc nhai làm mồi mà vẫn không xỉn vì không có rượu vào. Đang lúc buồn thì bỗng có người đến gặp đem cho một bình rượu, đó là sai nhân do thứ sử Giang Châu là Vương Hoằng cử đến đem rượu nói là khuyến mãi Đào Uyên Minh. Đào Uyên Minh mừng thầm mở bình uống cho đến say xỉn. Về sau người ta cho thêm hoa cúc, là loại thảo mộc vẫn làm đồ uống trị liệu, vào trong rượu nếp trùng dương .Tuy câu truyện Hoàng Cảnh đại chiến Ôn Thần chỉ là thần thoại cổ xưa nhưng việc đeo túi thơm đựng hạt thù du phòng ngừa bệnh dịch lại mang yếu tố khoa học. Ngày Trùng Cửu diễn ra vào lúc giao mùa từ mùa thu sang mùa đông. Đây cũng là thời hạn Open nhiều muỗi gây bệnh truyền nhiễm. Thù du là một loại thảo dược có độc tính nhẹ, có mùi vị nồng, hoàn toàn có thể dùng để xua đuổi côn trùng nhỏ. Cho hạt thù du vào trong túi thơm hoặc cho vào trái hồ lô có khoan nhiều lỗ nhỏ để mùi của hạt lan tỏa trong không khí, hủy hoại côn trùng nhỏ. Kỹ thuật may túi thơm và chế tác hồ lô đựng hạt thù du vẫn sống sót đến nay, tập tục đeo túi thơm đựng hạt thù du cũng còn được giữ gìn ở 1 số ít nơi .Theo danh y đời nhà Minh tên Lý Thời Trân, hoa cúc có tác dụng chữa trị nhiều bệnh như đau mắt, chóng mặt, nhức đầu, giải phong nhiệt. Rượu hoa cúc hoàn toàn có thể giúp tránh bị trúng gió, khử nhiệt, bổ gan sáng mắt, tiêu viêm giải độc. Rượu hoa cúc có vị đắng, người xưa cho rằng, uống loại rượu này sẽ thêm tuổi thọ nên họ gọi đây là ‘ rượu trường thọ ’ .Ngoài uống rượu hoa cúc, ngắm nhìn hoa cúc là một trong những phong tục của tết Trùng Cửu. Hoa cúc được xem là loài hoa tượng trưng cho sự hùng vĩ, đại diện thay mặt cho tình bạn và nét nho nhã của danh sĩ. Cúc được xem là một trong bốn loài hoa quân tử : Mai – Lan – Cúc – Trúc .
3. Cài lá châu du
Phong tục này rất phổ cập thời Đường, hoặc giắt vào người hoặc bỏ vào túi vải đeo theo người để trừ tà, nhất là phụ nữ và trẻ nhỏ. Trái cây châu du là một vị thuốc, chất lượng tốt nhất là vùng đất Ngô tức vùng Giang, Triết thời nay nên còn gọi là Ngô châu du, lại cũng còn gọi là cây dầu Việt, là loại cây nhỏ, cao hơn một trượng, lá như cái lông vũ, mùa hè nở hoa trắng, quả đặc có cơm béo ngậy màu vàng, quả sau thu thì chín màu tím đỏ, sách “ Bản thảo cương mục ” nói cơm quả vị đắng cay mà thơm, tính ôn nhiệt, hoàn toàn có thể trị hàn khu độc, người xưa ý niệm giắt lá nó vào người để trừ tà. Phong tục này học giả Chu Sở đầu thời Tấn viết trong “ Phong thổ ký ” là một phong tục của người Giang Nam .Thời kỳ Lý – Trần, nho sĩ Nước Ta cũng tổ chức triển khai leo núi, uống rượu hoa cúc gọi là thưởng tết Trùng Dương. Bây giờ ít có nơi tổ chức triển khai tết trùng cửu .
“Năm ngoái giữa rừng không có lịch
Nhìn hoa cúc nở biết trùng dương”
Câu thơ trên là của một Vị thiền tăng nổi tiếng của Nước Ta, gắn liền với một ngọn núi – núi Yên Tử – nơi phát tích một dòng thiền của Nước Ta – dòng thiền Trúc Lâm nổi tiếng với tứ quý ” Tùng, Cúc, Trúc, Mai “ .
III. Ý nghĩa của ngày Tết Trùng Cửu trong đời sống hàng ngày
Cổ thi có câu : “ Gặp ngày Trùng Cửu đăng cao ”. “ Đăng cao ” là lên chỗ cao. “ Trùng cửu ” và “ Đăng cao ” đều do điển tích trên .Nhưng truyền thuyết thần thoại thì ở đầu cuối cũng chỉ là truyền thuyết thần thoại mà thôi. Các nhà nghiên cứu tử vi & phong thủy cho rằng những câu truyện thần thoại cổ xưa của nguồn gốc những phong tục tập quán dân gian loại này, phần đông đều có sau những phong tục dân gian. Người ta không hiểu những phong tục này vì sao lại sinh ra và lưu hành, nên mới dựng ra một câu truyện để lý giải hoặc để kèm theo sau khi câu truyện lưu truyền, và có ảnh hưởng tác động thoáng rộng trong dân gian. Trải qua một thời hạn dài, người đời sau không tra lại, thế là giả thiết biến thành thật .
Kỳ thực: Tết Trùng Dương uống rượu cúc hoa, đeo cành thù du cũng có tác dụng giống như Tết Đoan Ngọ uống rượu hùng hoàng và treo cành xương bồ, trần ngải. Mục đích là phòng trừ bệnh tật, côn trùng. Sau ngày mồng 9 tháng 9 âm lịch, thời tiết có thời gian ngắn ấm lại. Trong thời gian trước Tết Trùng Cửu mưa thu lất phất, trời âm u, cái nóng vẫn chưa hết, mọi vật dễ trúng độc, con người vào lúc chuyển mùa dễ sinh bệnh tật, cảm cúm. Vì thế, vào thời gian này phải hết sức chú ý phòng côn trùng, phòng nóng lạnh. Mà rượu cúc hoa có tác dụng bình can( gan ), sáng mắt, giải nhiệt, tiêu độc, giải cảm. Mùi của cây Thù Du có tính cay nóng, đắng, hương thơm, có thể đuổi muỗi, sát trùng trị hàn ( lạnh ), khử độc. Cả hai thứ ấy đều có những tác dụng này. Qua đó có thể thấy, vào tiết này, đeo thù du, uống rượu cúc hoa rất có lợi cho sức khỏe con người, chính là tác dụng quan trọng của cúc hoa và thù du đối với con người vào mùa thu.
Còn Việc trèo lên núi cao trong tiết Trùng Dương, vào tiết trời thu, trời xanh cao, lên núi đi chơi, hoàn toàn có thể khiến ý thức sảng khoái, trong lòng thư thái. Dân chúng lên núi còn có nguyên do về mặt kinh tế tài chính. Đó là tết Trùng Dương là lúc thu hoạch mùa màng xong xuôi, nông dân nhàn nhã. Lúc này cây thuốc hoa quả trên núi cũng mở màn già, chín, chính là dịp tốt để người ta thu hái. Phong tục dân gian lên núi vào những ngày dịp này cũng bắt nguồn từ đây. Còn tập trung chuyên sâu vào một ngày tết Trùng Dương cũng có nguyên do của nó. Số 9 thời cổ đại là số dương. Cổ nhân cho rằng, vào ngày mồng 9 tháng 9, thì tháng cũng là 9, ngày cũng là 9, hai cái trùng nhau, là ngày lành, ngày tốt, vì vậy cùng tập trung chuyên sâu lên núi vào ngày này là nhằm mục đích ý nghĩa ngày lành, ngày đẹp mà thôi .Tiết Trùng cửu cây thù du cho những chùm quả đỏ, còn mùa xuân hoa thù du nở vàng rực rỡ khắp cành. Tiết xuân đến hoa thù du nở sớm nhất, có lẽ rằng chỉ sau hàn mai, vốn nở từ lúc cuối đông. Người Nhật còn gọi hoa thù du là hoa hoàng kim của mùa xuân ( “ xuân hoàng kim hoa ”, “ hoàng ” là màu vàng, “ kim ” là vàng ). Hoa mai báo tin xuân sắp tới, thù du cho biết mùa xuân đã tới rồi. Tên khoa học của cây là Cornus officinalis, tên không thiếu là sơn thù du .
IV. Làm gì để nhận như mong muốn trong Tết Trùng Cửu
Hiếu kính với cha mẹ
Đối với 1 số ít người dân Tết Trùng Dương còn là ngày của người già. Sau khi hoa màu được thu hoạch hết vào mùa thu thì con cháu trong nhà có nhiều món ngon để dâng khuyến mãi ngay cho cha mẹ, ông bà. Nhân ngày này cũng hoàn toàn có thể khuyến mãi tiền cho đấng sinh thành để tận hưởng tuổi già .
Báo hiếu cha mẹ là một hành vi vô cùng ý nghĩa không chỉ trong ngày tết Trùng Cửu
Mua vàng để như mong muốn
Một số người dân ý niệm rằng, vào 9/9 âm lịch hàng năm nếu mua vàng rồi tích trữ trong nhà sẽ mang lại nhiều như mong muốn, giữ được lộc trong suốt cả năm. Chính vì lẽ đó mà người người nhà nhà đua nhau mua vàng vào dịp Tết Trùng Cửu. Nếu có điều kiện kèm theo và thời hạn hãy mua cho mình một chút ít vàng vào ngày Tết Trùng Cửu để cầu nguyện cho cả mái ấm gia đình sự suôn sẻ, vượng khí nhé .
Mua vàng 4 số 9 vào Tết Trùng Cửu
Ném cam vàng ra cửa để nhận như mong muốn
Vào ngày Tết Trùng Dương có một tương truyền khá đặc biệt quan trọng về quả cam vàng. Vào mùa thu, cây cam vàng tăng trưởng rất tốt. Người xưa truyền tai nhau rằng nếu ném quả cam vàng vào 9/9 âm lịch thì hoàn toàn có thể đẩy được những điều không may ra ngoài đồng thời những điều suôn sẻ sẽ tới. Trước khi ném thì đọc nhỏ những kỳ vọng của bản thân về sức khỏe thể chất, việc làm, đời sống hoặc tình duyên, … Có một số ít địa phương, người dân sẽ viết trực tiếp lên vỏ quả cam rồi cầu nguyện .
Xem thêm: Bật mí cách phối đồ cho người béo & nguyên tắc khi chọn đồ để có dáng đẹp tự nhiên, thu hút hơn
Ném cam vàng ra cửa sẽ mang lại nhiều suôn sẻTết Trùng Cửu là một ngày Tết cổ của dân tộc bản địa nên giờ đây vào ngày này, người Việt thường chỉ thắp nhanh để tưởng niệm chứ không làm mâm cỗ linh đình như những ngày lễ lớn khác trong năm .
Nguồn: St.
Source: https://bieblog.com
Category : Thời trang
