Sự thật về bản giao hưởng số 5 của Beethoven – Tạp chí Tia sáng
Beethovenfest năm 2018 tại Bonn
Nếu Beethoven còn sống đến ngày nay, hẳn ông có thể trở thành giàu có thông qua việc hưởng phí từ chuông điện thoại, các chuyển soạn âm nhạc theo mọi phong cách, bản in các bản thảo âm nhạc trên túi, cốc, ô…, không chỉ tiền bản quyền các tác phẩm âm nhạc, ví dụ tại Beethovenfest năm 2018 ở Bonn, người ta có thể nghe thấy bản giao hưởng số 5 của ông cả nguyên bản và các chuyển soạn theo phong cách hiện đại.
Tại sao là một bản giao hưởng định mệnh?
Bản giao hưởng số 5 cung đô thứ được Beethoven viết năm 1808 đã đi vào lịch sử dân tộc âm nhạc với tên gọi bản giao hưởng Số phận. Đây là tác phẩm TT của Beethovenfest, liên hoan âm nhạc có chủ đề “ Định mệnh ”. Sự thật là bản giao hưởng này đã được Anton Schindler – người viết tiểu sử và thư ký của Beethoven đặt cho. Khi ông hỏi Beethoven về motif khởi đầu của bản giao hưởng số 5, nhà soạn nhạc đã vấn đáp : “ Đó là âm thanh của Định mệnh gõ lên cánh cửa ” .
Với Jens Dufner – nhà điều tra và nghiên cứu tại Beethoven-Haus ở Bonn, ý tưởng sáng tạo số phận này thật khó hiểu : “ Anton Schindler quả thực là một người dễ gây tác động ảnh hưởng ”, Dufner nói, hàm ý việc hoàn toàn có thể Schindler đã áp đặt quan điểm của mình. Dẫu ông là người sống cùng thời với Beethoven nhưng Dufner cho rằng Schindler có xu thế kể lại mối quan hệ của mình với Beethoven theo cách độc lạ so với thực tiễn. “ Trong nhiều năm, ông ấy đã nỗ lực miêu tả một cách rõ nét sự thân thương của mình với Beethoven và hoàn toàn có thể thêm thắt nhiều ” .
Chín năm trước khi công bố câu nói nổi tiếng này của Beethoven. Schindler đã từng biết một bài báo về bản giao hưởng số năm và thưởng thức của mình khi nghe âm nhạc của Beethoven, trong đó ông nêu cảm xúc là thứ âm nhạc này nói về cuộc tranh đấu của một người anh hùng với số phận. “ Câu nói được cho là của Beethoven đã được công bố sau đó, ” Dufner nói. “ Điều này khiến chúng tôi hoài nghi ”. Nhà âm nhạc học Michael Stuck-Schloen cũng nghi vấn Beethoven – ngay cả câu nói này thực sự của ông – chỉ muốn giải thoát mình khỏi người viết tiểu sử hay phiền nhiễu của mình bằng một câu vấn đáp ngắn gọn .
Số phận của Beethoven: bệnh điếc
Beethoven đã vượt qua số phận của mình
Chỉ có một điều chắc như đinh là bản giao hưởng này sinh ra vào thời gian Beethoven đã gặp yếu tố về thính giác và phải chịu đựng tiếng ù ù trong tai mình thay vì âm thanh. Tình trạng đó mở màn từ năm 1798 và 16 năm sau thì ông điếc trọn vẹn. Trong suốt quy trình điều trị tại một khu chữa bệnh ở Heiligenstadt vào năm 1802, ông đã viết lên nguyện ước của mình : “ Những điều ngăn không khiến tôi tự kết liễu đời mình thật nhỏ bé. Chỉ duy nhất nghệ thuật và thẩm mỹ giữ tôi bước tiếp ” .
Dẫu cho thời gian đó đã có 1 số ít bản ghi lại những nốt mà sau này được đưa vào bản giao hưởng số năm, Beethoven đã không khởi đầu sáng tác tác phẩm cho đến mãi sau này, Dufner cho biết. Không có vật chứng nào cho thấy cơn khủng hoảng Heiligenstadt để lại bất kể ảnh hưởng tác động lên bản giao hưởng này .
Jan Caeyers – nhà lịch sử dân tộc âm nhạc người Bỉ, nhạc trưởng và người từng viết tiểu sử về Beethoven biographer, miêu tả sự đổi khác trọn vẹn cuộc sống nhà soạn nhạc vào thời gian này như thế nào. Với ông, việc theo đuổi sự nghiệp biểu diễn đàn piano đã kết thúc vì bệnh điếc. Có thể cho nên vì thế, ông muốn đi vào lịch sử dân tộc âm nhạc như một nhà soạn nhạc vĩ đại và viết nên những tác phẩm xuất sắc .
“ Đấy chính là nơi kết thúc một tiến trình trong cuộc sống ông và nơi một Beethoven vĩ đại mở màn, ” Caeyers nói với DW. “ Không hề thông tin, Beethoven đã tăng trưởng một ‘ ngôn từ ’ mới viết cho dàn nhạc, vượt qua khoanh vùng phạm vi thường thì của một tác phẩm giao hưởng, lan rộng ra những sáng tác và âm thanh dàn nhạc của ông trở nên thâm thúy hơn và mang xúc cảm mãnh liệt hơn ”, ông nhận xét thêm. Beethoven từng viết thư cho một người bạn : “ Tôi chỉ muốn túm lấy cổ số phận – nó không hề làm tôi gục ngã ” .
Ảnh hưởng của cuộc cách mạng Pháp
Hình ảnh của một người đơn độc ngồi giữa những chồng bản thảo không tương thích với trường hợp của Beethoven – tối thiểu là khi còn trẻ. Ông chăm sóc đến văn học và triết học, và hơn tổng thể nữa là chính trị. Bị cách mạng Pháp lôi cuốn, ông san sẻ những quan điểm về tự do, công minh và bác ái của nó. Beethoven liên tục đưa những giai điệu và motif về cuộc cách mạng Pháp vào tác phẩm của mình, gồm có cả bốn nốt trong phần mở màn bản giao hưởng số 5 .
Nhạc trưởng Pháp Francois-Xavier Roth và dàn nhạc Les Siecles của ông coi bản giao hưởng này là một tác phẩm “ cách mạng ”. “ Bão gió thổi suốt tác phẩm thực sự đến từ những góc nhìn triết học mới của cuộc cách mạng Pháp và bùng nổ ở phần cuối, ” Roth nói. Tại Pháp, bản giao hưởng số 5 của Beethoven với kết thúc bùng nổ ở nốt đô trưởng không được miêu tả như “ bản giao hưởng số phận ” mà là một khúc ca “ thắng lợi ” hay một khúc khải hoàn .
Những gì Beethoven để lại cho các nhà nghiên cứu?
Bút tích của Beethoven
Roth và dàn nhạc do ông dẫn dắt trình diễn bản giao hưởng số 5 tại Beethovenfest 2016 – với những nhạc cụ từ thời đại của Beethoven, đã tạo ra những âm thanh trọn vẹn mới. Thật khó để so sánh với một phiên bản với âm thanh thường thì như tất cả chúng ta vẫn nghe, với motif mở màn luôn luôn được nhấn mạnh vấn đề một cách vô cùng thống thiết, Roth nhận xét .
“ Chúng tôi phải quay trở lại với những gì đã được viết ra bởi Beethoven rất là thận trọng với việc [ người ta ] hiểu về âm nhạc của mình ”, ông quan tâm. Nếu Beethoven muốn nhấn mạnh vấn đề điều gì đó riêng không liên quan gì đến nhau, ông thường viết xuống. “ Nếu ông ấy muốn cái gì đó trôi theo hay thuận theo một hàng, ông thường viết ra. Thật hấp dẫn khi đọc lại bản tổng phổ này của ông ” .
Dufner là một chuyên viên về đọc những bản tổng phổ bằng con mắt mới mẻ và lạ mắt. Tại bộ phận điều tra và nghiên cứu ở Beethoven-Haus, ông nghiên cứu và phân tích những bản viết tay, bản sao chép tác phẩm của Beethoven, những tài liệu âm nhạc và viết những chú giải .
Khi soạn một bộ toàn tập những tác phẩm âm nhạc của Beethoven năm 2013, Dufner điều tra và nghiên cứu sâu hơn về bản giao hưởng số năm – và một khối lượng lớn những tác phẩm khác mà nhà soạn nhạc viết cùng thời hạn – và sau đó chỉnh sửa và biên tập lại chúng .
Và không giống như bản giao hưởng số năm, Beethoven đem đến cho bản giao hưởng số 6 một ngữ nghĩa mới. Năm 1809, Beethoven đã thông tin với nhà xuất bản rằng tên của bản giao hưởng này là “ Giao hưởng đồng quê hay ký ức về đồng quê, thích hợp với việc gợi ra cảm hứng hơn là vẽ lên [ những cảnh tượng đồng quê ”, Dufner kể. Ông cho biết, mong ước của nhà soạn nhạc đã được ghi lại, trong khi không có tín hiệu nào cho thấy trong cùng thời gian này, ông viết bản giao hưởng số năm tiềm ẩn bất kỳ điều gì ông muốn làm với chủ đề số phận [ mà người ta vẫn gán ghép ]. Nếu bản thân Beethoven muốn nhấn mạnh vấn đề đến số phận theo cách khác trong tác phẩm này, ông hoàn toàn có thể ghi lại trong tên tác phẩm hoặc ngay trên bản tổng phổ .
“Âm nhạc đẹp một cách điên rồ”
Thành Bonn năm 1790
Dẫu vậy thì cái tên Bản giao hưởng Định mệnh vẫn cứ kiên gan sống sót. Trong thời kỳ Lãng mạn, những nghệ sỹ tin vào sức mạnh số phận. Johannes Brahms từng đưa chủ đề của tác phẩm này vào tứ tấu piano cung đô thứ của mình. Chính quyền Quốc xã cũng thích cái thực chất anh hùng và hùng vĩ của thứ âm nhạc này. Sau Đại chiến quốc tế thứ hai, những nhà soạn nhạc trẻ có khuynh hướng tránh mặt điều đó và trở lại với truyền thống lịch sử và âm điệu tonality. Nếu họ trở lại với những hình tượng lịch sử dân tộc âm nhạc, họ thích Bach hơn Beethoven .
Bắt đầu vào những năm 1960, nhạc trưởng Herbert von Karajan thu âm những bản giao hưởng của Beethoven tới bốn lần – bản thu âm năm 1963 được coi là bản thu lịch sử một thời .
Các khẩu vị âm nhạc biến hóa, và việc trình diễn âm nhạc theo kiểu Karajan đã lạc thời. Ngày nay những nhà nghiên cứu, những nghệ sỹ và thính giả đều chăm sóc đến âm nhạc trong thời đại Beethoven và ngày này được nghe như thế nào. “ Khi chỉ huy tác phẩm, tôi thường tự hỏi những gì Beethoven muốn nghe và những gì tác phẩm âm nhạc này muốn nói với tất cả chúng ta ngày này ”, Francois-Xavier Roth nói .
“ [ Với những gì rút ra được từ những tác phẩm, anh hoàn toàn có thể truyền thụ việc nghiên cứu và phân tích âm nhạc của Beethoven cho nhiều khóa học trong nhiều năm. Cùng lúc đó, thứ âm nhạc đẹp một cách điên rồ này sẽ đi thẳng đến trái tim mọi người ”, Caeyers nói .
Từ một góc nhìn đầy cảm xúc, bản giao hưởng số năm của Beethoven dường như không liên quan đến số phận, ít nhất là tại Beethovenfest năm nay. “Thật hợp lý cho ai đó còn coi đây là bản giao hưởng Định mệnh. Anh phải nhận thấy những điều người ta vẫn tưởng xuất phát từ đâu và nó mơ hồ như thế nào”, Dufner nói.
Về cơ bản, mọi buổi trình diễn và mọi người theo dõi đều kết nối bằng những thưởng thức rất là cá thể với tác phẩm của Beethoven – có lẽ rằng với cả số phận của nó .
Thanh Nhàn dịch
Nguồn bài và ảnh: https://www.dw.com/en/beethovens-fifth-symphony-the-truth-about-the-symphony-of-fate/a-45472113
Author
-
Quản trị
Source: https://bieblog.com
Category : Phong thủy
